Theo Th.s Dương Thị Chi Mai, với việc đưa hoạt động trải nghiệm sáng tạo vào chương trình giáo dục lớp 10 là 70 tiết/năm học, các lớp còn lại từ 1 đến 12 là 105 tiết/năm học sẽ giúp học sinh có nhiều thời gian hơn cho hoạt động sáng tạo, hướng nghiệp cho bản thân.

Điều này cho thấy, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chú trọng hơn với hoạt động sáng tạo trong trường học.

Với khung chương trình mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo, học sinh 3 cấp học sẽ có nhiều thời gian hơn cho hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Ảnh: Hà Thế An

- Trong Dự thảo Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể của Bộ giáo dục và Đào tạo, trải nghiệm sáng tạo gồm có 5 hoạt động được nói đến gồm: Phát triển cá nhân; Đời sống gia đình; Đời sống nhà trường; Quê hương, đất nước và cộng đồng xã hội; Nghề nghiệp và phẩm chất người lao động. Quan điểm của bà thế nào về nội dung các hoạt động này?

Bà Dương Thị Chi Mai: Với mảng Nghề nghiệp và phẩm chất người lao động, học sinh sẽ được học những gì để giúp các em định hướng và chuẩn bị cho tương lai? Chúng tôi hy vọng thấy những sự thay đổi lớn trong các hoạt động này.

Hoạt động trải nghiệm sáng tạo của học sinh trong 3 cấp học hiện nay cần phải được xây dựng theo hướng chú trọng đến việc ứng dụng khoa học kỹ thuật nhằm định hướng nghề nghiệp cho học sinh trong bối cảnh bùng nổ của cuộc Cách Mạng Công nghiệp 4.0.

Những kiến thức và kỹ năng của các em phải đáp ứng được yêu cầu của xã hội trong 10 – 20 năm tới. Nghĩa là chương trình này không chỉ đào tạo những gì xã hội đang cần mà phải là những gì sẽ cần. Bên cạnh đó, cũng cần chuẩn bị cho những xu thế như Internet of Things (IoT), công nghệ in 3D, thực tế ảo, các thiết bị thông minh…

Tôi đề xuất, ngoài khung chương trình “cứng” mà các em học sinh phải tiếp cận đại trà đều phải có những chương trình “mềm” tích hợp thêm, cập nhật những kiến thức về khoa học và công nghệ mới (STEM) để các em có thể nắm bắt được các xu thế của xã hội.

Sẽ là thiếu sót lớn nếu không đưa các chương trình giáo dục tích hợp STEM vào các hoạt động trải nghiệm sáng tạo và hướng nghiệp.

- Với các đề xuất và yêu cầu bà đưa ra, liệu thầy cô giảng dạy trong nhà trường có đảm đương được công việc hướng dẫn học sinh tham gia các hoạt động trải nghiệm sáng tạo?

Bà Dương Thị Chi Mai: Thầy cô chính là nguồn lực thực hiện công việc này. Tuy nhiên, Bộ Giáo dục và Đào tạo phải trang bị cho thầy cô những phương pháp, lộ trình và cơ chế để triển khai.

Bộ có thể tổ chức đào tạo, giám sát, đánh giá giáo viên. Và để có thể đẩy nhanh tiến độ hơn, tôi nghĩ, nhà trường, giáo viên  nên có sự liên kết với các tổ chức giáo dục sáng tạo tư nhân. Ở đây chúng ta có thể hiểu các tổ chức này có thể tồn tại dưới dạng phi lợi nhuận hay có lợi nhuận. Một trong những đặc điểm của các tổ chức này là họ ra đời theo nhu cầu của xã hội và tồn tại dựa vào chất lượng đào tạo.

Vì vậy họ phải lựa chọn những gì tốt nhất và mang lại giá trị cao nhất cho khách hàng. Ngược lại, khách hàng là thước đo để đánh giá và quyết định sự tồn tại của các tổ chức ấy. Nói cách khác, qua thời gian kiểm chứng, các tổ chức này phải chứng minh là những đơn vị uy tín trong việc đào tạo và đưa ra chương trình dịch vụ mang tính cập nhật nhất.

Dưới góc độ của các tổ chức giáo dục tư nhân, họ có thể cùng tham gia tư vấn hoặc hỗ trợ đào tạo cho giáo viên kỹ năng về sáng tạo trong một chương trình cụ thể. Hiện nay, một số trường học đã hình thành các CLB sáng tạo và khoa học nhưng chỉ là chưa thường xuyên hoạt động và chưa mang tính phổ biến do thời lượng học sinh dành cho việc học tập các môn văn hóa chiếm quá nhiều.

Trong khi đó, các CLB ásng tạo chưa được ưu tiên các khung thời gian, và đặc biệt là lợi ích thiết thực chưa gắn chặt với học sinh mà đây chỉ được xem là hoạt động cộng thêm, mang tính chất khuyến khích. Đó có thể là lý do sự sáng tạo chưa được phổ biến.

Nên chăng Bộ Giáo dục và Đào tạo cần thay đổi góc nhìn, làm thế nào để cán cân sáng tạo có trọng lượng hơn.

Khi tổ chức giáo dục tư nhân tham gia, hoạt động trải nghiệm sáng tạo, nhà nước cũng cần có cơ chế khuyến khích để họ có thể tổ chức các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Điển hình như Singapore, Chính phủ ấn định một khoản tiền hàng tháng cho học sinh tham gia các hoạt động sáng tạo được các tổ chức giáo dục tư nhân đào tạo.

Việt Nam có thể chưa làm được điều đó, nhưng chỉ cần có quy định cụ thể tiêu chí cho các đơn vị ngoài xã hội tham gia cùng với Chính phủ, minh bạch trong sự hợp tác... tôi tin chắc các tổ chức giáo dục sẽ cùng Chính phủ tìm ra giải pháp để đạt mục tiêu giáo dục với chi phí khả thi nhất.

Th.s Dương Thị Chi Mai cho rằng, cần xã hội hóa hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong trường học. Ảnh: Hà Thế An.

- Hoạt động trải nghiệm sáng tạo sẽ được tổ chức ở tất cả các cấp học, trường học tại các tỉnh thành. Song, những trường học ở vùng điều kiện khó khăn, vùng sâu, vùng xa... hoạt động trải nghiệm sáng tạo sẽ được tổ chức thế nào để gắn với nhu cầu của xã hội, thưa bà?

Bà Dương Thị Chi Mai: Tùy đặc trưng vùng miền mà hoạt động sáng tạo sẽ khác nhau. Chúng tôi chúng tôi có thể sử dụng Robot, các thí nghiệm khoa học, hay các phần mềm lập trình… để giúp học sinh sáng tạo, giải quyết vấn đề và hướng nghiệp.

Với trường học ở các vùng sâu, vùng xa... việc triển khai hoạt động trải nghiệm sáng tạo sẽ dựa vào những điều kiện cụ thể và kinh tế của địa phương. Ví dụ, trường học ở vùng miền núi có thể hướng dẫn học sinh sáng tạo, giải quyết vấn đề bằng các làm sản phẩm tái chế hoặc các đồ dùng hàng ngày có thể dễ dàng tìm kiếm. Hoặc giáo viên cũng có thể sử dụng mạng internet tham khảo các chương trình khoa học công nghệ (định hướng STEM) hoàn toàn miễn phí để dạy lại cho học sinh.

Trong Dự thảo chương trình giáo dục phổ thông tổng thể có phần giáo dục địa phương. Tôi cho rằng đây là chương trình rất hay. Học sinh sẽ được cung cấp kiến thức rất thực tế của địa phương mình. Qua đó, các em có những định hướng tốt trong việc phát triển nghề nghiệp để sau này phục vụ cho quê hương.

Theo Khampha.vn